*Άρθρο του http://www.agrinionews.gr
Κείμενο-Φωτογραφίες: Διονύσης Μαμάσης M.Sc.
Περιβαλλοντολόγος-Χαρτογράφος info@mamasis.gr
Κάθε χρόνο έτσι και φέτος τα γνωστά σε όλους αποδημητικά πουλιά, οι
πελαργοί αναχωρούν για το μεγάλο τους μεταναστευτικό ταξίδι. Στα μέσα
Αυγούστου με αρχές φθινοπώρου και ανάλογα τις εκάστοτε κλιματικές
συνθήκες που επικρατούν αναχωρούν από τις πελαργοφωλιές τους, με σκοπό
να διαχειμάσουν στους προορισμούς της Αφρικής.
Επιστρέφουν κατά τις αρχές του Μάρτη, για να ζευγαρώσουν, να επισκευάσουν τις φωλιές τους, να γεννήσουν τα αυγά τους, να μεγαλώσουν τους 3-4 νεοσσούς τους και να φύγουν ξανά για τις πιο θερμές περιοχές της Αφρικής.
Οι πελαργοί είναι πουλιά με πολύ ανεπτυγμένη την ανθρωποφιλία και αισθάνονται μεγάλη ασφάλεια όταν οι φωλιές τους βρίσκονται κοντά στον άνθρωπο και δεν κινδυνεύουν οι νεοσσοί τους να θηρευτούν από αρπακτικά πουλιά ή άλλα ζώα.
Πελαργοφωλιές στο νομό μας θα συναντήσουμε στις σκεπές και στους τρούλους των εκκλησιών της Κατούνας, του Στράτου, της Κυψέλης, της Λεπενούς, των Καλυβίων, της Τριχωνίδας. Φέτος δυο νέες φωλιές έφτιαξαν σε στύλους της ΔΕΗ στη Βόνιτσα και στο Ρίβιο της Αμβρακίας αντίστοιχα. Οι περισσότεροι πελαργοί βρίσκονται στις Οινιάδες (Λεσίνι, Κατοχή, Νεοχώρι, Γουριά κτλ) και στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Μεσολογγίου-Αιτωλικού που εξακολουθεί να φιλοξενεί ικανοποιητικό αριθμό ζευγαριών.
Οι πελαργοί θεωρούνται δείκτες υγείας υγροτοπικών και αγροτικών οικοσυστημάτων και οι βιότοποί τους είναι κυρίως οι αγροτικές περιοχές με πρόσβαση σε υδάτινα οικοσυστήματα, όπως λίμνες, ρέματα, έλη, ορυζώνες, υγρολίβαδα και πλημμυρισμένες εκτάσεις. Δυστυχώς όμως κάθε χρόνο ο πληθυσμός τους μειώνεται δραματικά με κύρια αιτία τις αποξηράνσεις των ελών με τον κατ’επέκταση κατακερματισμό των βιοτόπων τους. Συχνά μάλιστα καταγράφονται ατυχήματα στα ηλεκτροφόρα καλώδια των εναέριων γραμμών της ΔΕΗ λόγω του μεγάλου ποσοστού φωλιών που κατασκευάζουν στους στύλους του αντίστοιχου δικτύου.
Από τα 9000 ζευγάρια πελαργών που καταγράφηκαν το 1958 στον ελλαδικό χώρο, το 2004-2005 και σύμφωνα με την τελευταία «Εθνική απογραφή του λευκού πελαργού» ο συνολικός αναπαραγόμενος στην Ελλάδα πληθυσμός έπεσε σε 2.157 ζευγάρια. Η νοτιότερη αναπαραγόμενη φωλιά εντοπίζεται στο Μετόχι Αχαΐας ενώ η Λέσβος είναι το μοναδικό νησί της χώρας όπου φωλιάζει το είδος. Αξίζει να σημειωθεί ότι την περίοδο του 1821 οι πελαργοί φώλιαζαν ακόμα και μέσα στην Αθήνα. Σήμερα παρά την ύπαρξη μεγάλων και μικρών υγροτόπων ο πληθυσμός των λευκών πελαργών παραμένει πολύ μικρός στη Δυτική Ελλάδα και την Ήπειρο. Το είδος φυσικά θεωρείται απειλούμενο σε ευρωπαϊκό επίπεδο και περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι της Κοινοτικής Ευρωπαϊκής Οδηγίας 79/409 «περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών» καθώς και στον κόκκινο κατάλογο των πουλιών της Ελλάδας.
Παλιότερα φώλιαζαν περισσότεροι πελαργοί στην Αιτωλοακαρνανία και σε διάφορα παραλίμνια χωριά της Τριχωνίδας-Λυσιμαχείας αλλά μετά την εντατική και ανεξέλεγκτη χρήση των φυτοφαρμάκων (τα πτηνά δηλητηριάζονται καταναλώνοντας μικρά ζώα τα οποία είναι ήδη δηλητηριασμένα από φυτοφάρμακα) το είδος έπαυσε να εμφανίζεται στην περιοχή των λιμνών. Επίσης στην ευρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου τη δεκαετία του 1950-60 φιλοξενούνταν εκατοντάδες ζευγάρια.
Ενθαρρυντική ωστόσο παραμένει η επανεμφάνισή τους γύρω από τη Λυσιμαχεία ενώ από τον περασμένο Μάρτη έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους στην Τριχωνίδα και στον Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής στο Παναιτώλιο.
Οι πελαργοί, πριν ξεκινήσουν το μεταναστευτικό τους ταξίδι για τη Νότια Αφρική, συναθροίζονται σε λιβάδια και από εκεί ξεκινούν όλοι μαζί για το μεγάλο τους ταξίδι διανύοντας αποστάσεις που ξεπερνούν τα 20.000 χλμ. Ξεκινούν κατά τις 10 το πρωί με τα θερμά ανοδικά ρεύματα και με ταχύτητα που φτάνουν τα 70 χλμ/ώρα περνούν προς την Μικρά Ασία και κατευθύνονται απέναντι από την Κύπρο. Από εκεί κατηφορίζουν προς την Συρία, Ισραήλ και έπειτα για τις θερμές χώρες της μαύρης ηπείρου.
Παρόλες τις δυσκολίες του ταξιδιού που αντιμετωπίζουν πετούν πάντα σε κοπάδια γύρω στις 7-8 ώρες την ημέρα που μπορεί ενίοτε να φτάσει και τις 10 ώρες και όταν έρθει το βράδυ κατεβαίνουν και διανυκτερεύουν σε δέντρα ή κτήρια ενώ κατά διαστήματα σταματούν για να τραφούν. Κάποιοι άλλοι μικρότεροι πληθυσμοί κατευθύνονται από το μεταναστευτικό άκρο της Πελοποννήσου και την Κρήτη ή τις Κυκλάδες προς την Αφρική.
Τα τελευταία χρόνια η παρακολούθηση της μετανάστευσης των πελαργών εντυπωσιάζει του ειδικούς επιστήμονες που πραγματοποιείται με την μέθοδο των δορυφορικών πομπών ενώ η γεωγραφική τους θέση αναφέρεται μέσω των συσκευών των GPS. Με αυτή τη μέθοδο συλλέγονται στοιχεία για την πορεία των πουλιών, τις στάσεις τους και τη θέση τους. Επίσης οι ορνιθολόγοι μελετούν τη μετανάστευση του είδους με τη μέθοδο της δακτυλίωσης. Η δακτυλίωση γίνεται σήμερα με το πέρασμα ενός δαχτυλιδιού από αλουμίνιο με έναν αριθμό-κωδικό στο πόδι των νεαρών πελαργών παίζοντας το ρόλο του διαβατηρίου και συλλέγοντας τα σημαντικά για τους επιστήμονες στοιχεία σε τράπεζα δεδομένων.
Οι πελαργοί σηματοδοτούν τον ερχομό της άνοιξης και είναι ένα από τα πιο όμορφα χαρακτηριστικά είδη της ορνιθοπανίδας προσφέροντας ένα θαυμάσιο θέαμα για τη ζωής του και την βιολογία τους στους κατοίκους της περιοχής μας. Τα «λελέκια» με τα μακριά πόδια, το ασπρόμαυρο χρώμα τους και τους κρότους που κάνουν με το ράμφος τους αποτελούν ένα ζωντανό σύμβολο της ταυτότητας των παραπάνω χωριών μας. Και φέτος θα τους περιμένουμε…
Δεσπόζουν στους τρούλους των εκκλησιών της Αιτωλοακαρνανίας οι πελαργοί.
Ο λευκοπελαργός στο Ρίβιο
Πελαργοφωλιά σε στύλο της ΔΕΗ
Κείμενο-Φωτογραφίες: Διονύσης Μαμάσης M.Sc.
Περιβαλλοντολόγος-Χαρτογράφος info@mamasis.gr
Επιστρέφουν κατά τις αρχές του Μάρτη, για να ζευγαρώσουν, να επισκευάσουν τις φωλιές τους, να γεννήσουν τα αυγά τους, να μεγαλώσουν τους 3-4 νεοσσούς τους και να φύγουν ξανά για τις πιο θερμές περιοχές της Αφρικής.
Οι πελαργοί είναι πουλιά με πολύ ανεπτυγμένη την ανθρωποφιλία και αισθάνονται μεγάλη ασφάλεια όταν οι φωλιές τους βρίσκονται κοντά στον άνθρωπο και δεν κινδυνεύουν οι νεοσσοί τους να θηρευτούν από αρπακτικά πουλιά ή άλλα ζώα.
Πελαργοφωλιές στο νομό μας θα συναντήσουμε στις σκεπές και στους τρούλους των εκκλησιών της Κατούνας, του Στράτου, της Κυψέλης, της Λεπενούς, των Καλυβίων, της Τριχωνίδας. Φέτος δυο νέες φωλιές έφτιαξαν σε στύλους της ΔΕΗ στη Βόνιτσα και στο Ρίβιο της Αμβρακίας αντίστοιχα. Οι περισσότεροι πελαργοί βρίσκονται στις Οινιάδες (Λεσίνι, Κατοχή, Νεοχώρι, Γουριά κτλ) και στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Μεσολογγίου-Αιτωλικού που εξακολουθεί να φιλοξενεί ικανοποιητικό αριθμό ζευγαριών.
Οι πελαργοί θεωρούνται δείκτες υγείας υγροτοπικών και αγροτικών οικοσυστημάτων και οι βιότοποί τους είναι κυρίως οι αγροτικές περιοχές με πρόσβαση σε υδάτινα οικοσυστήματα, όπως λίμνες, ρέματα, έλη, ορυζώνες, υγρολίβαδα και πλημμυρισμένες εκτάσεις. Δυστυχώς όμως κάθε χρόνο ο πληθυσμός τους μειώνεται δραματικά με κύρια αιτία τις αποξηράνσεις των ελών με τον κατ’επέκταση κατακερματισμό των βιοτόπων τους. Συχνά μάλιστα καταγράφονται ατυχήματα στα ηλεκτροφόρα καλώδια των εναέριων γραμμών της ΔΕΗ λόγω του μεγάλου ποσοστού φωλιών που κατασκευάζουν στους στύλους του αντίστοιχου δικτύου.
Από τα 9000 ζευγάρια πελαργών που καταγράφηκαν το 1958 στον ελλαδικό χώρο, το 2004-2005 και σύμφωνα με την τελευταία «Εθνική απογραφή του λευκού πελαργού» ο συνολικός αναπαραγόμενος στην Ελλάδα πληθυσμός έπεσε σε 2.157 ζευγάρια. Η νοτιότερη αναπαραγόμενη φωλιά εντοπίζεται στο Μετόχι Αχαΐας ενώ η Λέσβος είναι το μοναδικό νησί της χώρας όπου φωλιάζει το είδος. Αξίζει να σημειωθεί ότι την περίοδο του 1821 οι πελαργοί φώλιαζαν ακόμα και μέσα στην Αθήνα. Σήμερα παρά την ύπαρξη μεγάλων και μικρών υγροτόπων ο πληθυσμός των λευκών πελαργών παραμένει πολύ μικρός στη Δυτική Ελλάδα και την Ήπειρο. Το είδος φυσικά θεωρείται απειλούμενο σε ευρωπαϊκό επίπεδο και περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι της Κοινοτικής Ευρωπαϊκής Οδηγίας 79/409 «περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών» καθώς και στον κόκκινο κατάλογο των πουλιών της Ελλάδας.
Παλιότερα φώλιαζαν περισσότεροι πελαργοί στην Αιτωλοακαρνανία και σε διάφορα παραλίμνια χωριά της Τριχωνίδας-Λυσιμαχείας αλλά μετά την εντατική και ανεξέλεγκτη χρήση των φυτοφαρμάκων (τα πτηνά δηλητηριάζονται καταναλώνοντας μικρά ζώα τα οποία είναι ήδη δηλητηριασμένα από φυτοφάρμακα) το είδος έπαυσε να εμφανίζεται στην περιοχή των λιμνών. Επίσης στην ευρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου τη δεκαετία του 1950-60 φιλοξενούνταν εκατοντάδες ζευγάρια.
Ενθαρρυντική ωστόσο παραμένει η επανεμφάνισή τους γύρω από τη Λυσιμαχεία ενώ από τον περασμένο Μάρτη έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους στην Τριχωνίδα και στον Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής στο Παναιτώλιο.
Οι πελαργοί, πριν ξεκινήσουν το μεταναστευτικό τους ταξίδι για τη Νότια Αφρική, συναθροίζονται σε λιβάδια και από εκεί ξεκινούν όλοι μαζί για το μεγάλο τους ταξίδι διανύοντας αποστάσεις που ξεπερνούν τα 20.000 χλμ. Ξεκινούν κατά τις 10 το πρωί με τα θερμά ανοδικά ρεύματα και με ταχύτητα που φτάνουν τα 70 χλμ/ώρα περνούν προς την Μικρά Ασία και κατευθύνονται απέναντι από την Κύπρο. Από εκεί κατηφορίζουν προς την Συρία, Ισραήλ και έπειτα για τις θερμές χώρες της μαύρης ηπείρου.
Παρόλες τις δυσκολίες του ταξιδιού που αντιμετωπίζουν πετούν πάντα σε κοπάδια γύρω στις 7-8 ώρες την ημέρα που μπορεί ενίοτε να φτάσει και τις 10 ώρες και όταν έρθει το βράδυ κατεβαίνουν και διανυκτερεύουν σε δέντρα ή κτήρια ενώ κατά διαστήματα σταματούν για να τραφούν. Κάποιοι άλλοι μικρότεροι πληθυσμοί κατευθύνονται από το μεταναστευτικό άκρο της Πελοποννήσου και την Κρήτη ή τις Κυκλάδες προς την Αφρική.
Τα τελευταία χρόνια η παρακολούθηση της μετανάστευσης των πελαργών εντυπωσιάζει του ειδικούς επιστήμονες που πραγματοποιείται με την μέθοδο των δορυφορικών πομπών ενώ η γεωγραφική τους θέση αναφέρεται μέσω των συσκευών των GPS. Με αυτή τη μέθοδο συλλέγονται στοιχεία για την πορεία των πουλιών, τις στάσεις τους και τη θέση τους. Επίσης οι ορνιθολόγοι μελετούν τη μετανάστευση του είδους με τη μέθοδο της δακτυλίωσης. Η δακτυλίωση γίνεται σήμερα με το πέρασμα ενός δαχτυλιδιού από αλουμίνιο με έναν αριθμό-κωδικό στο πόδι των νεαρών πελαργών παίζοντας το ρόλο του διαβατηρίου και συλλέγοντας τα σημαντικά για τους επιστήμονες στοιχεία σε τράπεζα δεδομένων.
Οι πελαργοί σηματοδοτούν τον ερχομό της άνοιξης και είναι ένα από τα πιο όμορφα χαρακτηριστικά είδη της ορνιθοπανίδας προσφέροντας ένα θαυμάσιο θέαμα για τη ζωής του και την βιολογία τους στους κατοίκους της περιοχής μας. Τα «λελέκια» με τα μακριά πόδια, το ασπρόμαυρο χρώμα τους και τους κρότους που κάνουν με το ράμφος τους αποτελούν ένα ζωντανό σύμβολο της ταυτότητας των παραπάνω χωριών μας. Και φέτος θα τους περιμένουμε…
Δεσπόζουν στους τρούλους των εκκλησιών της Αιτωλοακαρνανίας οι πελαργοί.Ο λευκοπελαργός στο ΡίβιοΠελαργοφωλιά σε στύλο της ΔΕΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πείτε το εδώ..!: